Wielki bazar kolejowy jest zapisem czteromiesięcznej podróży autora zLondynu doTokio izpowrotem, którą odbył wcałości pociągiem, awłaściwie wieloma pociągami, wtym słynnym Orient Expresem ikoleją transsyberyjską. Itowłaśnie pociąg jest wpewnym sensie głównym bohaterem tej książki, pociąg rozumiany nie tylko jako środek lokomocji, ale także jako wynalazek szczególnie sprzyjający komunikacji. Długie godziny spędzone razem wprzedziale sypialnym czy też spotkanie przy herbacie wwagonie restauracyjnym toniepowtarzalna okazja dokontaktu zdrugim człowiekiem, czasem bardzo intensywnego, boniemal zdefinicji skazanego naprzygodność inietrwałość. Wtej opowieści ważniejszy odwyliczania rozmaitych atrakcji turystycznych jest opis samego fenomenu podróżowania, który pozwala nam zobaczyć nawłasne oczy to, coodmienne iobce, doświadczyć zdziwienia izachwytu nowością, azarazem tęsknoty. Wszystko tosprawia, żeksiążka Theroux wnosi wtradycyjną literaturę podróżniczą prawdziwy powiew świeżości. Opis podróży nie zamienia się tutaj wkatalog informacji oodwiedzanych krajach, ich historii, krajobrazach ikulturze. Autor nie jest turystą, świadomie omija miejsca polecane wprzewodnikach, wybiera raczej lokalne atrakcje ijest prawdziwym podróżnikiem –kimś, kto dostrzega sens raczej wbyciu wdrodze niż wdocieraniu docelu.Więcej o pociągach i autorze niż o Azji, ale skrajny subiektywizm w wydaniu Theroux bywa ciekawszy od silenia się na obiektywizm innych pisarzy. Najlepsze pod jego piórem są portrety Europejczyków, opisy ich uprzedzeń i wyobrażeń o Wschodzie. Niestety niewiele się zmieniło od opublikowania Wielkiego bazaru kolejowego w 1975 roku. Tyle że pewnych rzeczy nie wypada już dzisiaj pisać, zarówno o wędrowcach z plecakami czy brytyjskich plantatorach kauczuku, jak i o mieszkańcach Azji. W 2005 roku pisarz ponownie odbył podróż pociągami na Wschód, ciekaw jestem, czy nadal był tak bezczelnie i pięknie egoistyczny jak w tej książce. Max CegielskiTytuł oryginalny: The Great Railway Bazaar. By train through