Debiutancka powieść Stefana Żeromskiego, Syzyfowe prace, ukazała się w 1897 r. we Lwowie i od razu zdobyła niezwykłą popularność wśród czytelników, wzbudzając jednocześnie wściekłość urzędników carskich, ponieważ dokładnie opisywał działalność rusyfikacyjną. To wielopłaszczyznowa opowieść: o realiach szkoły poddanej forsowanej rusyfikacji, o dorastaniu i dojrzewaniu świadomości narodowej. Działanie systemu szkolnego, nastawionego na wychowanie lojalnych poddanych cara, można porównać do pracy mitycznego Syzyfa, która nigdy nie przyniesie zamierzonego efektu.Książka jest lekturą szkolną.