Trójka przyjaciół ? Rosomak, Pantera i Żuraw ? spędza lato w oddalonej od cywilizacji leśnej chacie. Swój czas poświęcają pomocy zwierzętom, pracy na roli i podziwianiu piękna krajobrazu. W pewnym momencie dołącza do nich chłopak z miasta, określany początkowo jako murowa stonoga, a potem ? od ciągle powtarzanych pytań ? jako Coto.
Las, w którym żyją, ma swoje tajemnice ? te z czasów powstania, żyjące w pamięci starego Odrowąża, mentora leśnych ludzi ? i będą one istotnym elementem leśnej edukacji Cota, prowadząc do zdobycia przez niego zaszczytnego miana Orlika.
Zdaniem profesora Jarosława Marka Rymkiewicza utwór Rodziewiczówny to wielki ? najwspanialszy po Panu Tadeuszu ? hymn ku chwale polskości.