Piękna powieść o losach polskiego ziemiaństwa pod koniec XIX wieku. Pod zaborami możliwość robienia kariery przez Polaków była mocno ograniczona. Wielu energicznych ludzi szukało szczęścia za granicą. Rodziewiczówna odmalowuje losy jednej z takich rodzin w momencie odwiedzin w dawno niewidzianej Polsce. Na tym tle rozgrywają się miłosne perypetie głównego bohatera, który przyjeżdża z Algieru między innymi po to, by w Polsce znaleźć sobie żonę.?- Może mi już ciocia żonę wybrała? ? zaśmiał się Konstanty.- Żartuj zdrów! A pewnie, wybrałam jakoby. Ożenisz się albo z jaką Stocką albo z Zawirską.- (?) Ciocia pogodzi się z Klarą Tirard i będzie kwita.- Za nic! ? zawołała czerwieniejąc z zapału. ? Francuzicy u nas nie będzie. Nie wspominaj mi tej sroki, bo mi się żółć rusza! Prawda, dla niej bym miała pracować! Akurat!
Chłopak śmiał się swobodnie.- To mi ciocia wreszcie nie pozwoli zakochać się nawet bez upoważnienia swego.- Tutaj pozwolę, pozwolę ? odparła ? tutaj przecie swoi. Tam, za morzem, tylko szmatek był nasz, a reszta cudze. Tu zaś patrz, ot tak wszystko, co spojrzysz okiem swoje.