Cowiek pokorny względem świata? Zagubiony w nadmiarze zdarzeń, słów, osób, dźwięków, pragnień? Cowiek stwarzany cowiekiem? Uzależniony od igraszki losu? Bohaterowie dwóch powieści: Kosmos i śledztwo przejęli funkcję detektywów właśnie po to, by udzielić odpowiedzi na powyżej zadane pytania. Justyna Towarek w swojej książce podjęła odważną i - jak się okazuje w trakcie lektury - bardzo trafną próbę równoległego odczytania dwóch arcydzieł mistrzów polskiej literatury współczesnej: Kosmosu Witolda Gombrowicza oraz śledztwa Stanisława Lema. W toku wywodu szczegółowo zgłębia przede wszystkim problematykę postaw bohaterów, ich wzajemnych relacji ze światem i innymi ludźmi oraz dążeń do uporządkowania i oswojenia otaczającej rzeczywistości. Autorka, sięgając do bogatej literatury przedmiotu, w rzetelny i przystępny sposób analizuje meandry omawianych powieści, tak w warstwie semantycznej, jak i strukturalnej. Justyna Towarek dużo uwagi poświęca wskazaniu daleko idących podobieństw światopoglądowych i filozoficznych, dzięki którym omawiane dzieła wchodzą ze sobą w intertekstualny dialog.