Pierwsza od pięciu lat powieść mistrza prozy! Eustachy Rylski wraca książką napisaną w jego najlepszym rozpoznawalnym stylu, a zarazem dość jak na tego pisarza nietypową.
Główny bohater, Gaponia, jest zausznikiem dyktatora rządzącego upadłym państwem. Zdemoralizowany na tyle, by nie przeciwstawiać się nowym porządkom i wszechogarniającemu chaosowi, pamięta jednak zalety minionych czasów. Groteskowy introwertyk, choć cyniczny, nie jest idealnym funkcjonariuszem reżimu opierającego się na legionach krótkoszyich patriotów ? ma wątpliwości, myśli samodzielnie, zadaje pytania. W końcu odsunięty od wpływów udaje się na wewnętrzną emigrację i osiada nad Bugiem, gdzie angażuje się w namiętny, choć w istocie zimno wykalkulowany związek z młodą prostytutką.
Tymczasem kraj staje się przestrzenią gwałtu, przemocy, brutalności. Rozpada się w przenośni i dosłownie ? do brudnych czynów i myśli dołączył brud materii. Zaraza, która dopada ludność, może być rozumiana dosłownie, ale też każe myśleć o Dżumie Alberta Camus. Rzeczywistość traci kontury, znikają zasady ? jest wina i jest kara, ale te dwie rzeczy w świecie opisanym przez Rylskiego rzadko mają ze sobą związek.